De achtste editie focust zich op impact
Overbevissing, bijvangst. Niet zelden worden deze termen in één adem genoemd met de visserij. Klimaatverandering kan inmiddels ook aan dit rijtje worden toegevoegd. Dat we de visserij moeten verduurzamen, staat al lang niet meer ter discussie: voldoende vis in de oceaan overlaten, de natuur rond en onder water respecteren; en bedreigde diersoorten beschermen. Veel consumenten blijken echter niet precies te weten wat duurzame vis betekent. Daarom brengen de keurmerken MSC en ASC tijdens de jaarlijkse Bewuste Visweek ‘Een goed verhaal op je bord’. In deze week – van 27 september tot 3 oktober – laten de labels zien welke impact zij hebben op natuur, economische ontwikkeling en lokale gemeenschappen.
Bewuste Visweek 2021
Aandeel overbevissing stijgt : Volgens recent onderzoek van een verzameling wetenschappelijke instituten zal de wereldwijde consumptie van visproducten tegen 2050 verdubbelen. Een “blue food revolution” moet de milieuproblematiek en ondervoeding tegengaan. Dit onderstreept voor MSC en ASC de noodzaak om te kiezen voor duurzaam en verantwoord.
Binnen de vissector stijgt het aandeel duurzame vis gestaag: inmiddels draagt bijna een vijfde deel van de vis een duurzaam of verantwoord keurmerk. Helaas stijgt het aandeel overbevissing bijna even hard. Ook verantwoorde viskweek draagt bij aan het verlichten van de druk op wilde visbestanden, maar kampt met haar eigen uitdagingen, zoals watervervuiling en slechte werkomstandigheden. Hidde van Kersen, directeur MSC Benelux: “Het aandeel duurzame vis stijgt gestaag, maar overbevissing ook. Volgens de VN-Organisatie FAO werd in 1990 nog 18 procent van de visbestanden overbevist. Inmiddels is dat gestegen tot 35 procent. Er is dus alle reden om te kiezen voor duurzaam en verantwoord.”
Toekomstbestendig, zowel dichtbij als ver weg
Deze Bewuste Visweek duikt zowel online als in de supermarkt in de verhalen die MSC en ASC tegenkomen bij hun missie om het leven onder water te verbeteren en toekomstbestendig te maken. Zowel dichtbij huis, zoals in Zeeland of aan de Waddenzee, als elders in de wereld zoals in Noorwegen of Ecuador. De noodzaak om over te schakelen op duurzaam en verantwoord wordt wereldwijd erkend. Sarah Hennin, Market Development Manager België bij ASC: “De wereldwijde visconsumptie stijgt. Gekweekte vis helpt het verschil met de beschikbare hoeveelheid wildgevangen vis opvangen, maar dat moet op een verantwoorde manier gebeuren. Anders creëert aquacultuur evengoed problemen, zowel op vlak van milieu als sociaal. Bij het ASC zien we het aantal verantwoorde kwekerijen in sneltempo stijgen: kwekerijen die hun verantwoordelijkheid nemen, en hun sociale en ecologische impact zo klein mogelijk houden. Tijdens de Bewuste Visweek werken we samen met meer dan 20 diverse partners, uit heel het maatschappelijke veld, om de positieve impact van verantwoorde aquacultuur te laten zien.”
Onafhankelijke certificering : Om overbevissing te voorkomen en de impact op natuur en milieu te verkleinen, kunnen consumenten de keurmerken voor zowel wildgevangen vis (MSC) als voor gekweekte vis (ASC) als leidraad gebruiken. Met wetenschappelijk onderbouwde en onafhankelijk afgegeven certificering wordt jaarlijks bepaald of een vis dit keurmerk kan dragen. De resultaten mogen er zijn: wanneer we vaker kiezen voor duurzaam en verantwoord, plukken regio’s overal ter wereld daar de vruchten van, verbeteren visbestanden en herstelt de onderwaterwereld zich.
DE VERHALEN
Verhaal 1 : Geen Noordzeekabeljauw meer op ons bord, hoe erg is dat?
De van oorsprong IJslandse chef-kok Dagný Rós is in België een persoonlijkheid in de culinaire wereld. Als kind groeide ze op in IJsland in een familie van vissers. “Mijn stiefvader heeft een kreeftenboot en mijn broer een visserij. Mijn vader werkte ook op zee. Elke zomer ging ik een maand met hem mee het water op, als vast onderdeel van mijn vakantie. In IJsland leer je al op jonge leeftijd vissen en ik geniet er nog altijd van om op het water te zijn. Het geluid en de geur van de zee brengen me tot rust, het is een groot deel van mijn leven.”
Verhaal 2 : Garnalenkweek in Ecuador als bescherming van waardevolle mangrovegebieden
De tropische garnaal, is al langer een vaste waarde in onze keuken. Maar wat betekent de toenemende populariteit van deze delicatesse voor de gebieden waar ze vandaan komt? In Ecuador bieden ze de lokale bevolking bescherming tegen stormen en vloedgolven en vormen ze een broedplaats van talloze vogels, vissen, schaal- en schelpdieren en ander zeeleven. Vroeger werden de mangroves gekapt door garnalenkwekers. Nu staan diezelfde kwekers zij aan zij met lokale gemeenschappen om deze bossen te beschermen en opnieuw aan te planten.
Verhaal 3 : ‘Goed voor de zee zorgen, daar gaat het over’
Trots, voldaan en met de kenmerkende verweerde koppen varen garnalenvissers Henk Buitjes en Johan Rispens elke donderdagochtend de haven van Lauwersoog binnen. Moe zijn ze, dat ook. Vier dagen op zee met het bijbehorende slaap-waakritme, dat doet wat met je. En toch. “Vissen is het mooiste dat er is.” Deze rentmeesters van de zee – zoals ze zichzelf graag noemen – willen maar één ding: goed voor de zee zorgen.
Verhaal 4 : Kleine Noorse vissersdorpjes houden hoofd boven water: “Wil voor mijn kinderen dezelfde, gelukkige kindertijd”
Al eens afgevraagd waar de koraalkleurige zalmmootjes in de supermarkt vandaan komen? Niet uit Zweden, maar je zat er niet ver naast. De zalm op je bord smaakt naar het zilte water uit de noordelijke Noorse fjorden. Daar werd hij gekweekt door de mensen die deze afgelegen gebieden hun thuis noemen, en is hij onlosmakelijk verbonden met hun dagelijkse leven, hun toekomst, en die van hun kinderen.
Joar Kirkefjord is één van deze bewoners. “Ik ben hier opgegroeid, in Karlsøy, een afgelegen eiland in de gemeente Finnmark, in het Noorden van Noorwegen. Het bedrijf waar ik nu voor werk, is wereldwijd één van de grootste zalmproducenten. Mijn familie zit al generaties in de visserij en in de productie van vis. Maar jonge mensen trekken weg uit de regio, ze verhuizen naar de steden. Werk vinden is hier niet altijd vanzelfsprekend, en de winters zijn lang …”
Verhaal 5: In Zeeland is de natuur het voorbeeld voor efficiënt ondernemen
Vissers in Zeeland zagen jaren geleden dat de visbestanden achteruit gingen. Een beetje Zeeuw laat zich door tegenslag niet uit het veld slaan. Met dank aan hun ondernemersgeest en uitgebreide kennis van de visserij, zijn de Zeeuwen nu voorlopers in de voedseltransitie. Bekend vanwege hun duurzame mosselen en oestervangst, zijn ze nu ook pioniers in het kweken en vissen van andere duurzame soorten. En dat wekt zelfs interesse uit het buitenland.
Adri Bout komt net als veel andere Zeeuwen uit een visserijfamilie: zijn vader was visser en ook Adri’s broers gingen de visserij in. Vanaf de eerste rij zag hij de visbestanden in de Noordzee achteruitgaan. Het zette hem aan het denken. “Als we over een paar decennia ook nog willen genieten van alles wat de zee ons biedt, dan zullen we de wilde visoogst wel móeten aanvullen met kweekvis,” vertelt de 65-jarige pionier.
