Omschakeling & overdracht – De kunst en de manier om bodem en wijngaard te bewerken. De biologische wijnbouw in de Elzas is in vijf jaar tijd verdubbeld. “Eén op de drie hectare wijngaard is inmiddels biologisch en daar zal het niet bij blijven.” Deze omschakelingsdynamiek wordt vaak gestimuleerd door de overdracht van het familiedomein, en in de Elzas zou volgens de Landbouwkamer 82 % tot 85% van de overdrachten binnen de familie plaatsvinden. Hoever staan we dan vandaag? Hoe kijken de nieuwe generaties van wijnbouwers tegen dit erfgoed aan?
De Elzas wordt beschouwd als een van de meest milieubewuste wijngebieden van Frankrijk. Meer dan een derde van de wijngaarden wordt er volgens de regels van de biologische of biodynamische landbouw verbouwd: 88 domeinen dragen het Demeter-label , 21 het Biodyvin-label (sommige beschikken zelfs over beide labels), meer dan 800 hectare draagt een biodynamisch label en ongeveer 34% van het wijnbouwareaal beschikt over een biolabel. De wijnboeren die een pioniersrol vervulden en die naar deze duurzame vorm van wijnbouw omschakelden, hebben bewezen dat hun aanpak geen illusie maar wel degelijk realistisch is. En dat is vooral te danken aan een nieuwe generatie wijnbouwers die het lef hebben om moderniteit en traditie hand in hand te laten gaan. Grootmoeders remedies, afkooksels van brandnetels, maankalender … de wijngaarden worden tegenwoordig op heel uiteenlopende manieren en steeds vaker volgens een bepaald ritueel verbouwd. Als biodynamische wijnbouwer kun je je perfect laten leiden door je eigen overtuigingen om tot een magisch resultaat te komen. De geheime formule is een combinatie van meer inzicht willen krijgen, kijken en luisteren naar de plant, de bodem respecteren en weten te anticiperen en reageren. Deze nieuwe generatie wijnbouwers waagt zich aan een evenwichtsoefening om de biodiversiteit te beschermen die bepalend is voor de identiteit van Elzaswijn en is uiterst creatief in het zoeken naar de zuiverste uitdrukking van het Elzasser terroir.
Drie families vertellen ons hun verhaal, elk op hun eigen manier
Moeder natuur
Midden in de wijngaarden van de Elzas strekt Domaine Philippe SOHLER zich over elf hectare uit in Nothalten, een dorpje langs de wijnroute van de Elzas. Philippe begon zijn carrière bij de luchtmacht maar besloot daarna terug te keren naar zijn roots en het bedrijf voort te zetten dat zijn familie in 1964 had opgericht volgens de zuiverste Elzasser traditie. Hun filosofie: het terroir spreekt, de wijnbouwer geeft door. Hun missie: een terroir laten ontdekken en de rijke complexiteit ervan tot uitdrukking brengen. En dat doorgeven begint hier, op deze uiteenlopende bodems (zandsteen, graniet, kalksteen, klei, schist …) die de druivenrassen uit de Elzas hun volle rijpheid geven. Dit prachtige generatieverhaal deelt Philippe nu met zijn twee dochters, Lydie en Marine. De zussen Sohler waren enkel bereid om op het familiedomein te komen werken als het bedrijf zou omschakelen naar biologische landbouw. “Biologische landbouw betekent de wijngaard respecteren. Een biodynamische aanpak verbetert de kwaliteit, concentreert de sappen en laat je het leven proeven in onze wijnen”, aldus jongste dochter 
Marine, die verantwoordelijk is voor het werk in de wijngaard. Elke omschakeling zou beginnen met het opnieuw leren bewerken van de bodem, vooral om onkruidverdelgers, insecticiden en chemische meststoffen te vervangen. De bedoeling is dat de wijnboeren hun ‘boerenverstand’ en de kennis van hun voorouders gebruiken en de plant op dezelfde manier behandelen als de mens. Lydie en Marine Sohler werken sinds 2016 op het familiedomein. Voor het welzijn van hun wijngaard maken ze onder andere gebruik van de krachtige werking van wilde planten in combinatie met de cyclus van de maan. “Onze ouders verzorgden ons vroeger met homeopathie en planten, we drinken kamille om te ontspannen, dus waarom zouden we die planten ook niet gebruiken in de wijngaard?”, aldus Marine Sohler. De zussen plukken en drogen afwisselend tot negen planten, afhankelijk van het weer en de ziektedruk. Kruidenthee kan worden gebruikt om de wijngaard te verzorgen op dezelfde manier als fytotherapie. Thee van heermoes, bijvoorbeeld, is rijk aan siliciumdioxide en versterkt de bladeren van de wijnstokken door ze te beschermen tegen meeldauw, terwijl kamillethee als anti-stressmiddel werkt tegen droogte. Lydie is dan weer een liefhebber van kristaltherapie. Ze gelooft in de energie van stenen: “Je kunt het voelen in de wijngaard. Tijdens het rijpen van de wijn plaats ik onder de vaten stenen van de plaatsen waar de druiven vandaan komen, om de energie over te brengen.” De familie voelt zich verrijkt door deze knowhow en gevoeligheid van haar nageslacht en is dan ook van plan om in de komende jaren over te schakelen op biodynamische wijnbouw.
* Alsace Grand Cru Muenchberg Riesling 2009, Domaine Philippe Sohler
Kleur Geel met groene glans – Geur Subtiel met bloemen- en citrusaroma’s – Smaak Krachtig, vol en fris met minerale toetsen – Prijs: 18,80€ bij vinalgros.be / Le Cellier de Vinalgros
Alsace Grand Cru Muenchberg Riesling 2006, Domaine Philippe Sohler
Kleur Geel met groene glans – Geur Subtiel met bloemen- en citrusaroma’s – Smaak Krachtig, vol en fris met minerale toetsen – Prijs: 15,80€ bij vinalgros.be / Le Cellier de Vinalgros
