Op 2 februari was het precies 100 jaar geleden dat het bekende literatuurstuk Ulysses van James Joyce werd gepubliceerd. De Ierse hoofdstad heeft als UNESCO Literatuurstad en als geboortestad van de auteur een programma vol evenementen, lezingen, wandel- en eettochten, tentoonstellingen, muziek en theater. Vanaf 2 februari lanceren de attracties van Dublin hun programma’s, met 18 artistieke samenwerkingen die plaatsvinden tot 16 juni – de dag waarop het verhaal uit Ulysses plaatsvond, en die later internationaal bekend werd als ‘Bloomsday’ als eerbetoon aan Ulysses centrale karakter Leopold Bloom. Over de hele wereld vinden er in 2022 tal van literaire evenementen plaats ter gelegenheid van deze 100ste verjaardag.
Beschouwd als een van de grootste en meest invloedrijke stukken van de modernistische literatuur, werd Ulysses aanvankelijk gepubliceerd als een reeks verhalen in een Amerikaans tijdschrift en werd voor het eerst gepubliceerd als een complete roman op 2 februari 1922 – op James Joyce zijn 40ste verjaardag. Het boek beschrijft 19 uur uit een enkele dag (16 juni 1904 – nu gevierd als Bloomsday) in het leven van Stephen Dedalus, samen met man en vrouw Leopold en Molly Bloom terwijl ze door de straten en buitenwijken van Dublin dwalen.
Artistieke samenwerkingen: Een van de literaire attracties in Dublin die het honderdjarig bestaan markeert, is het Museum of Literature Ireland, met de afkorting MoLI als eerbetoon aan Molly Bloom, Joyce’s heldin in Ulysses, en de thuisbasis van ‘Copy No. 1’ van de roman. Het museum lanceert Ulysses 100, een nieuw digitaal platform en gids voor de internationale evenementen ter gelegenheid van het eeuwfeest van Ulysses, en naast online tentoonstellingen, artikelen en films bevat het ook een inleiding tot het boek.
Een ander evenement dat op 2 februari gelanceerd wordt en tot 3 juli te bezoeken is in MoLI, is Love, Says Bloom, een nieuwe visuele verkenning van Joyce’s intens liefdevolle familie-eenheid door film, afbeeldingen, verhalend en hedendaags lied, samengesteld door de Ierse topschrijver en dichteres Nuala O’Connor.
Het hele jaar door organiseert MoLI, gevestigd in een van de mooiste historische huizen van Dublin, een reeks evenementen, waarbij kunstenaars, schrijvers en artiesten worden uitgenodigd om over Ulysses en zijn voortdurende impact op de creativiteit van vandaag te praten, die online worden uitgezonden. Ander hoogtepunt is een reeks van speciale rondleidingen door de adembenemende Georgische huizen waarin Joyce als jonge student studeerde.
Op 2 februari maakt MoLI ook een volledige line-up bekend voor een samenwerking tussen het museum, het innovatieve theater-, beeldende kunst- en dansgezelschap ANU, en Landmark Productions, een van Ierlands toonaangevende theaterproducenten. Het geheel bestaat uit 18 nieuwe kunstwerken geïnspireerd op de 18 afleveringen van Joyce’s roman en bevat samenwerkingen met toonaangevende Ierse kunstenaars in alle disciplines.
Ook het James Joyce Centre startte op 2 februari met de viering van het honderdjarig bestaan. Dit prachtige Georgiaanse herenhuis heeft veel connecties met Joyce en zijn werken, waaronder de originele deur van Eccles Street nr. 7, het adres van Leopold Bloom in Ulysses. Onder de belangrijkste evenementen zijn een tentoonstelling van schilderijen van Aidan Hickey, die de 18 afleveringen van Ulysses in kaart brengt, en een tentoonstelling van nooit eerder vertoond archiefmateriaal van de Engelse schilder Frank Budgen, een goede vriend van Joyce. Het centrum organiseert vanaf februari ook een reeks wandeltochten, met optredens, eten en drinken en beroemde bezienswaardigheden uit de roman.
Andere plaatsen in Dublin die de 100ste verjaardag van Ulysses vieren, zijn de James Joyce Tower in Sandycove en de Davy Byrnes pub in Dublin, vereeuwigd in het boek. Trinity College en University College Dublin organiseren het 28e International James Joyce Symposium van 12 tot 18 juni. Bloomsday Festival Het jaarlijkse Bloomsday Festival, gerund door het James Joyce Centre, is een evenement dat elke Joyce-fan minstens één keer moet bijwonen. Dit jaar vindt het plaats in de aanloop naar Bloomsday, 16 juni, en biedt het talloze manieren om contact te maken met Ulysses, met muziek, rondleidingen, theater en lezingen op historische locaties uit de roman. Tijdens dit 100 jarige bestaan wordt Bloomsday gevierd op een donderdag, dezelfde dag als de originele dag in 1904. Ulysses Postzegels Op 27 januari onthulde An Post, het Ierse nationale postkantoor, twee nieuwe postzegels ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de publicatie van het beroemde boek Ulysses van James Joyce. De Ulysses 100 postzegels van An Post zijn ontworpen door de in Amsterdam gevestigde Ierse ontwerpers, The Stone Twins. Het postzegelontwerp is opzettelijk onorthodox, uitdagend en onverwacht, evenals modernistisch – precies wat je van Ulysses zou verwachten. Geïnspireerd door James Joyce’s gebruik van het ‘Gilbert Schema’ binnen Ulysses, bestaat het ontwerp met twee stempels uit in totaal 18 secties, die het aantal hoofdstukken in het boek aangeven. Het stempelontwerp overlapt de kleuren en structuur die zijn gedefinieerd in Joyce’s ‘Gilbert Schema’, met foto’s gemaakt door de beroemde fotograaf JJ Clarke, een arts uit Castleblayney in Co. Monaghan die levendige beelden maakte van het dagelijks leven in Dublin toen hij daar tussen 1897 en 1904 woonde. De Ulysses 100-postzegels en een speciale First Day Cover-herdenkingsenvelop zijn verkrijgbaar online op www.anpost.com/shop
Joyce en België
Tijdens zijn leven heeft James Joyce in verschillende landen gewoond en heeft hij er veel bezocht. In september 1926 verbleef hij twee en een halve week in België. Hij bezocht Gent, Antwerpen, Brussel en het slagveld van Waterloo.
