Bordeauxwijnen, enkel klassiek? Stap eens uit jouw comfortzone en ontdek nieuwe horizonten: die van de atypische rode wijnen, eigentijds en fruitig, om jong te drinken. Deze rode wijnen die een weerspiegeling zijn van hun terroir en de persoonlijkheid van de wijnmaker, zijn anders. Sommige wijnen worden gemaakt van oude en bekende druivenrassen maar zorgen voor originele blends of zijn op basis van slechts één druivenras, terwijl andere wijnen een tijdje in amforen of grote foeders verbleven, vegan zijn of zonder toegevoegde sulfieten …
Nieuwe wereld van rode Bordeauxwijnen
89% van de wijnregio in Bordeaux staat aangeplant met blauwe druivenrassen. Merlot beslaat 66% van de oppervlakte, Cabernet Sauvignon 22%, Cabernet Franc 9% en andere blauwe druivenrassen (Malbec of Côt, Petit Verdot en Carménère) 3%. En hoe verbazend dit ook mag zijn, het zijn precies deze laatste variëteiten die momenteel voor een heuse revolutie zorgen. Maar dat is nog lang niet alles!
Naast de klassieke en tijdloze wijnen zijn het tegenwoordig de atypische, eigentijdse en verrassende rode wijnen van Bordeaux die furore maken. Wijnbouwers in Bordeaux houden nu eenmaal van innoveren, dingen verbeteren en nieuwe wijnen lanceren. Natuurlijk zijn dat eerst en vooral wijnen waar ze zelf van houden en trots op zijn, maar ook de vraag van de markt speelt een rol in hun keuzes. De huidige trend zijn soepele, vlotte en smakelijke wijnen, boordevol expressief fruit, wijnen om jong te drinken. Speelse kwaliteitswijnen die het wijn maken van alle rode wijnen in Bordeaux vandaag mee beïnvloeden.
De ontwikkelingen in de wijngaarden en wijnmakerijen zorgen ervoor dat almaar meer eigenaars van wijndomeinen naar een duurzame productie streven. En daarbovenop zorgt ook de klimaatverandering er voor aan dat tal van wijnbouwpraktijken worden herbekeken en er nieuwe opportuniteiten ontstaan.
95.000 ha blauwe druivenrassen – 4,1 miljoen hl of 555 miljoen flessen – AOC Bordeaux en Bordeaux Supérieur : 51% – AOC Médoc en Graves : 21% – AOC Côtes de Bordeaux : 14% – AOC St-Emilion – Pomerol – Fronsac : 13% (Gegevens 2019)
Blauwe druivenrassen van Bordeaux
Merlot
Merlot is een vroegrijp druivenras en het allereerste blauwe druivenras dat in Bordeaux geoogst wordt. Het zorgt voor aroma’s van rood fruit (kersen, pruimen, frambozen, aardbeien). Wanneer de wijnen ouder zijn, bezitten ze impressies van bosgrond en truffel. Deze druif, waarvan de tannines sneller versoepelen, zorgt voor wijnen die reeds jong (na 2 of 3 jaar) kunnen gedronken worden, maar niettemin ook goed kunnen verouderen. In een blend met Cabernet Sauvignon zorgt Merlot voor extra volheid en souplesse.
Cabernet Sauvignon
In Bordeaux is deze druif vrij laat rijp (8 tot 10 dagen na Merlot). Gezien de klimaatopwarming is dit geen onbelangrijke troef. Cabernet Sauvignon biedt aroma’s van zwarte bessen, chocolade en specerijen. De diepgekleurde en tanninerijke wijnen op basis van deze druif kunnen zeer goed verouderen, zeker na een opvoeding in de typische eiken vaten van Bordeaux, de barriques.
Cabernet Franc
Deze druif is in Bordeaux later rijp dan Merlot (ongeveer 8 dagen erna), maar eerder dan Cabernet Sauvignon. Dit druivenras draagt bij tot meer structuur in de wijn en het tanninegehalte zorgt ervoor dat de wijnen relatief snel kunnen verouderen. Kenmerkend voor deze druif zijn aroma’s van rood fruit (aardbeien, frambozen), zwarte bessen, impressies van varens en een opmerkelijke frisheid.
Petit Verdot
Deze druif is vrij ongevoelig voor schimmelziekten in de wijngaard en is een zeer productieve variëteit. Zijn rijping gaat echter niet altijd van een leien dakje en ook zijn lange en fijne twijgen vragen veel manueel onderhoud. Petit Verdot zorgt voor tanninerijke en zeer kwalitatieve wijnen met aroma’s van zoethout, viooltjes, specerijen en leder.
Carménère
Deze druif is erg gevoelig voor coulure (slechte vruchtzetting) en houdt van warme bodems. Dit eerder vroegrijp druivenras, krachtig maar met een vrij lage opbrengst, zorgt voor gekleurde en tanninerijke wijnen. Carménère wordt gekenmerkt door lage zuren, lichte bitters en aroma’s van chocolade, bramen en kersen.
Malbec
Malbec is een vroegrijp druivenras. Deze vrij tanninerijke druif is gewild omdat hij voor diep gekleurde wijnen zorgt die goed kunnen verouderen. Typisch voor Malbec zijn gerookte aroma’s, hout, specerijen en viooltjes. Wanneer Malbec onrijp geoogst wordt of afkomstig is van een overdreven hoge oogstopbrengst, bezit hij groene en vegetale aroma’s.
Revival van drie druivenrassen
Vandaag hechten wijnbouwers in Bordeaux terug meer belang aan druivenrassen die min of meer vergeten waren. Zo zien we opnieuw meer Petit Verdot, Carménère en Malbec. Dankzij een grotere wijnbouwkennis, het klimaat en de wens om nieuwe wijnen te lanceren, worden deze druivenrassen steeds meer verbouwd en in blends verwerkt. Niettemin zijn deze druiven vaak lastiger om te verbouwen (lange en fijne twijgen, moeilijke snoei) of grilliger qua productie, maar toch aanvaarden wijnbouwers deze moeilijkheden omdat ze willen evolueren. De klimaatverandering is alvast gunstig voor Petit Verdot die voortaan een optimale rijpheid kan bereiken, terwijl dat vroeger lang niet altijd het geval was. De aangeplante oppervlakte met Petit Verdot, Carménère en Malbec is in de laatste 20 jaar verdubbeld: van 1564 hectare naar 3192 hectare.
Deze grotere diversiteit aan druivenrassen biedt wijnbouwers nieuwe mogelijkheden en meer opties om nieuwe blends te creëren en de consument te verrassen.
Deze secundaire druivenrassen, die meestal een kleinere hoeveelheid van de blends uitmaken, kunnen toch een grote impact hebben op het wijnprofiel. Ze spelen een belangrijke rol in de huidige expressie van de nieuwe rode wijnen in Bordeaux. Sommige wijnbouwers zetten deze druivenrassen extra in de verf in bepaalde blends of maken er zelfs monocépagewijnen van, op basis van één druivenras dus.
Veranderingen en evolutie in de manier van wijnmaken
Om rode wijnen te maken die heel fruitgedreven zijn, perfect om jong te drinken maar ook een goed bewaarpotentieel hebben, worden er nieuwe praktijken in de wijngaard en in de wijnmakerij toegepast. Alles begint met de oogst: die vindt plaats wanneer de druiven perfect rijp zijn en zodoende voor frisse aroma’s in de wijn zorgen.
Om de karakteristieken van een bepaald terroir te behouden, kiezen wijnbouwers er steeds meer voor om uitsluitend per perceel te werken. Vanaf de oogst tot en met de vinificatie, de wijnen worden per perceel benaderd.
Tijdens het wijnmaken worden de interventies zoveel mogelijk beperkt, waardoor het terroir beter tot uiting komt, onder meer door:
– Kortere maceraties om de tannine-extractie te verlagen (minder tanninerijke wijnen). – Zachtere extracties dankzij minder systematisch overpompen, meer afgemeten en met mondjesmaat, voor minder geconcentreerde wijnen. – Gebruik van natuurlijke gisten. – Toepassing van de zwaartekracht om de wijn op een zachtere manier te doen circuleren.
Ook de wijnopvoeding wordt aangepast om meer soepele, fruitige, expressieve en minder houtgerijpte wijnen te krijgen. Om evenwichtige wijnen te krijgen met fijne aroma’s van de houten vaten, hetzij niet overdreven, zijn er meerdere mogelijkheden:
– Een zachtere en kortere opvoeding in houten vaten. – Minder nieuwe houten vaten of terugschroeven van de rijpingstijd in nieuwe vaten. Steeds meer wordt er een beroep gedaan op gebruikte vaten van vorige wijnjaren. – Opvoeding in vaten die groter zijn dan de typische Bordeaux barriques van 225 liter – het equivalent van 300 flessen (bv: vaten van 500 liter, foeders …).
Opvoeding in andere materialen dan houten vaten, zoals in: – betonnen en inox tanks, neutrale materialen. – amforen en kruiken in terracotta of aardewerk van 300 tot 1000 liter die de micro-zuurstoftoevoer bevorderen, maar zonder houtaroma’s. – eivormige tanks die veelal gebruikt worden voor een opvoeding ‘sur lies’.
Toename van wijnen zonder toegevoegde sulfieten en vegan wijnen
In Bordeaux merken we een enorme stijging op van wijndomeinen die wijnen zonder zwavel (sulfieten) of vegan wijnen aanbieden.
Wanneer we praten over wijnen zonder zwavel (omdat er tijdens de gisting van nature zwavelbestanddelen vrijkomen), kunnen we het beter hebben over wijnen zonder toegevoegde sulfieten (chemische afleidingen van zwavel).
Vegan wijn is voor 100% plantaardig, wat niet zo evident is omdat wijnmakers meestal een product gebruiken om hun wijnen te klaren. En precies dat product is vaak van dierlijke oorsprong: eitwit, vislijm of caseïne. Voor vegan wijn moet er een plantaardig klaringsmiddel gebruikt worden (op basis van erwten, tarwe, aardappelen …) of helemaal geen klaringsmiddel.
Een eigentijdse stijl die je ook op de fles terugvindt
Deze « eigentijdse » wijnen onderscheiden zich vaak door een originele verpakking, helemaal in de lijn met de filosofie die erachter zit. De etiketten breken met de traditionele stijl en zijn vaak kleurrijk, speels, modern … Hier geen afbeeldingen van het wijnkasteel of namen die naar het domein refereren, maar leuke, karaktervolle en unieke labels die uitnodigend zijn.
En om nog meer met de traditie te breken, worden er ook soms andere flessen dan de typische bordeauxflessen gebruikt. Sommige wijnbouwers, met een knipoog naar deze zogeheten vergeten druivenrassen, bottelen hun wijnen in flessen die iets dikker zijn en waarvan de schouders lager zitten. In Bordeaux verrast zowel de inhoud als de verpakking!
