Ribera del Duero is een Spaanse Denominación de Origen Protegida (DOP) gelegen op de noordelijke hoogvlakte van het land en is een van de elf “kwaliteitswijn” regio’s binnen de autonome gemeenschap van Castilië en León. Het is ook een van de erkende wijnproducerende regio’s langsheen de loop van de rivier de Duero.
Opgericht in 1982 luidt de officiële naam : D.O. Ribera del Duero – Denominación de Origen Protegida (DOP). Ribera del Duero DOP situeert zich in de provincies Burgos, Valladolid, Segovia en Soria in de regio Castilië en León. De appellatie omvat momenteel meer dan 22.400 hectare wijngaarden waarvan de productie volgens de voorlopige cijfers dit jaar voor het eerst meer dan 1 miljoen hectoliter zou bedragen.
De streek wordt gekenmerkt door een grotendeels vlak, rotsachtig terrein en is gecentreerd rond de stad Aranda de Duero, hoewel de bekendste wijngaarden zich bevinden rond Peñafiel en Roa de Duero in het westen, waar de regionale regelgevende raad of Consejo Regulador voor de denominación is gevestigd. Ribera del Duero werd door Wine Enthusiast Magazine uitgeroepen tot wijnregio van het jaar 2012.
In de regio wordt al duizenden jaren wijn geproduceerd, maar de wijnbouw zoals wij die kennen is waarschijnlijk in de twaalfde eeuw in de Ribera del Duero-regio gearriveerd met Benedictijner monniken uit Cluny in de Franse Bourgogne-streek. De wijnbouw in de Ribera del Duero gaat meer dan 2000 jaar terug, zoals blijkt uit het 66 meter lange mozaïek van Bacchus, de god van de wijn, dat vrij recent werd opgegraven in Baños de Valdearados.
De denominación de origen (D.O.) van de Ribera del Duero werd op 21 juli 1982 opgericht om de kwaliteit van hun wijnen te bevorderen en de regelgeving te doen naleven. Verslagen dat het zou worden opgewaardeerd tot denominación de origen calificada (DOCa) status in 2008 bleek ongegrond en, in 2011, blijft het een DO en heeft geen plannen om te veranderen. De wijnen van Ribero del Duero genieten momenteel een grotere populariteit, wat grotendeels te danken is aan de grote belangstelling die ervaren telers uit andere regio’s voor het gebied tonen.
De Ribera del Duero ligt op het uitgestrekte, hooggelegen noordelijke plateau van het Iberisch
schiereiland. Het beslaat de zuidelijke vlakten van de provincie Burgos, strekt zich uit naar het westen tot Valladolid en omvat delen van de provincies Segovia en Soria in respectievelijk het zuiden en het oosten. Zoals de naam al aangeeft, volgt de regio de loop van de rivier de Duero over een afstand van ongeveer 115 km stroomopwaarts van Valladolid en is zij op haar breedst ongeveer 35 km. De regio is gelegen rond de jongere gedeelten van de rivier, die later door de nabijgelegen regio’s Toro en Rueda stroomt alvorens de beroemde Portugese teeltgebieden Douro en Porto te doorkruisen, waar zij uitmondt in de Atlantische Oceaan.
Geologisch gezien worden tertiaire sedimenten, bestaande uit zacht lenticulaire lagen siltig of kleiig zand, afgewisseld met lagen kalksteen, mergel en kalkhoudende concreties. De Duero-vallei, die in het Mioceen is gevormd, heeft een vlak, rotsachtig, licht golvend terrein, variërend van 911 m tot 750 m boven zeeniveau.
De Ribera del Duero heeft een matige tot geringe neerslag (450 mm per jaar) en is blootgesteld aan tamelijk extreme klimatologische omstandigheden; lange, droge zomers met temperaturen tot 40 °C worden gevolgd door strenge winters waarin de temperatuur vaak dicht bij het vriespunt komt. Ook binnen elk seizoen zijn er duidelijke temperatuurverschillen. Het klimaat is continentaal en mediterraan, met meer dan 2.400 uren zonneschijn per jaar. De wijngaarden beslaan ongeveer 120 km2 van de regio, waarvan de meeste in de provincie Burgos liggen, met ongeveer 5 km2 in Valladolid en 6 km2 in Soria.
De wijnen die in de Ribera del Duero DO worden geproduceerd, zijn bijna uitsluitend afkomstig van rode druiven. Het overgrote deel van de productie is gewijd aan Tinto Fino (de lokale naam voor Tempranillo[a]), de dominante rode druivensoort in de noordelijke helft van het Spaanse schiereiland. Tinto Fino wordt vaak, maar niet altijd, aangevuld met Cabernet Sauvignon, Malbec en Merlot, hoewel de beroemde Tinto Pesquera, verbouwd door Alejandro Fernández in Pesquera de Duero, een 100% Tempranillo varietal wijn is. De introductie van Pesquera’s 100% Tinto Fino wijn was, in die tijd, enigszins controversieel, omdat de als benchmark beschouwde Vega Sicilia wijnen van oudsher Tinto Fino vermengden met Bordeaux druivensoorten als Merlot, Cabernet Sauvignon en Malbec. Er zijn meer dan 300 wijnmakerijen die tot de D.O. behoren.
De toegestane rode druiven van de DOP zijn: Tinto Fino, Cabernet Sauvignon, Merlot, Malbec, en Garnacha Tinta. De Albillo druif is de enige toegestane witte druivensoort, voor witte wijnen die voornamelijk voor lokale consumptie bestemd zijn, hoewel ze ondertussen ook tot de exportwijnen behoren.
Er zijn meerdere overeenkomsten tussen de Rioja en de Ribera del Duero. Hoewel de wijnen zich sterk
van elkaar onderscheiden als gevolg van aanzienlijke verschillen in terroir, worden in beide regio’s wijnen geproduceerd die geselecteerd zijn voor lange rijping met zeer complexe vinificatieprocedures, waardoor intense, zeer lang houdbare wijnen worden geproduceerd die afkomstig zijn van grotendeels kalkhoudende bodems. Wijnen worden evenzeer geklasseerd voor hun levensduur als voor hun druivenkwaliteit, en Ribera del Duero produceert een aantal zeer goed rijpende wijnen. De rijpingsvereisten voor Ribera del Duero zijn dezelfde als die voor Rioja. Wijnen met het label “Crianza” moeten twee jaar rijpen, waarvan 12 maanden op eikenhout. “Reserva”-wijnen moeten ten minste drie jaar rijpen met ten minste 12 maanden op eikenhout. De wijnen met het label “Gran Reserva” moeten 5 jaar rijpen voordat ze op de markt worden gebracht, waarvan twee jaar op eikenhout.
De stad Pesquera is bijzonder bekend om zijn wijnen en het gebied rond La Horra (een andere kleine stad in de regio) wordt gerespecteerd door de lokale bevolking voor zijn constante kwaliteit. Viña Sastre is een van de meer gerespecteerde wijnproducenten in de regio en de wereldberoemde Vega Sicilia is gemakkelijk de bekendste. Tot de meer eminente klanten van Vega Sicilia behoort Prins Charles van het Britse koningshuis, terwijl de favoriete wijn van Alex Ferguson de Pesquera is. Andere opmerkelijke bodega’s zijn Dominio de Pingus, Bodegas Arzuaga Navarro, Bodegas Alion, en Hacienda Monasterio, die allemaal langs de Golden Mile in Spanje liggen.
